Το φανταστικό και το πραγματικό, το κατασκευασμένο και το φυσικό, ΤΟ προσωπικό και το κοινωνικό, η φωτογραφία “καθρέφτης” και η φωτογραφία “παράθυρο”, είναι όροι που παρ’ ότι προσδιορίζουν δύο διαμετρικά αντίθετες προσεγγίσεις στη φωτογραφία, δεν φτάνουν να την διχάσουν αλλά και ούτε μπορούν να την εξηγήσουν.
Σε κάθε φωτογραφία το πραγματικό και το φανταστικό, το τεχνητό και το φυσικό περιέχονται, συνυπάρχουν σαν μια αδιαίρετη ενότητα. Απ’ αυτή την άποψη το μόνο που μπορεί να διακρίνει κανείς σ’ ένα φωτογραφικό έργο είναι η πρόθεση του φωτογράφου να απορρίψει το ένα ή το άλλο. Στην Ιστορία της φωτογραφίας αυτή η πρόθεση παρουσιάζεται ανάλογα με την εποχή, πότε σαν απόρριψη της σκηνοθεσίας, της κατασκευής ή της επέμβασης στη διαμόρφωση της φωτογραφικής εικόνας και πότε σαν απόρριψη της πραγματικότητας, της φυσικότητας ή της άμεσης φωτογραφικής καταγραφής. Αυτές οι απόψεις στις πιο ακραίες τους περιπτώσεις πήραν τον χαρακτήρα μιας έντονης διαμάχης αδυνατίζοντας τελικά το ίδιο το φωτογραφικό έργο. Αντίθετα τα σημαντικότερα φωτογραφικά έργα ανήκουν σ’ αυτούς τους φωτογράφους που μπόρεσαν να κατανοήσουν και να συμβιβάσουν τη ματιά με τη σκέψη, το προσωπικό με το κοινό, την εικόνα αντικείμενο με την εικόνα περιεχόμενο. Φωτογραφία που καταγράφει, συλλαμβάνει, ερμηνεύει, αναπαριστά την πραγματικότητα και φωτογραφία που επινοεί και κατασκευάζει την πραγματικότητα. Οι δύο αυτές προσεγγίσεις καλύπτουν όλο σχεδόν το φάσμα της σύγχρονης φωτογραφικής παραγωγής. Δεν πρόκειται πια για δύο αντίθετες κατευθύνσεις που διχάζουν φωτογραφική έκφραση αλλά για μια δημιουργική αντιπαράθεση δύο διαφορετικών απόψεων που η μία αντικατοπτρίζεται μέσα στην άλλη. Είναι μια πρόταση να δει κανείς την φυσικότητα σαν τέχνασμα και το κατασκευασμένο ή την επινόηση σαν πραγματικότητα.
ΓΙΩΡΓΟΣ ΔΕΠΟΛΛΑΣ