Πορτρέτα

ΤΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΑ ΠΟΡΤΡΕΤΑ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΔΕΠΟΛΛΑ

Είδα αυτές τις φωτογραφίες τον Φεβρουαρίου του 1977, την ίδια μέρα όπου συναντήθηκα με το Γιώργο Δεπόλλα. Θυμάμαι πως η σκέψη μου πήγε αμέσως στις φωτογραφίες του Paul Strand, και ειδικότερα στα πορτρέτα που είχε φωτογραφίσει στην Γαλλία, την Αμερική ή την Ιταλία και που είχα δει πριν από λίγο καιρό σε μια μεγάλη αναδρομική έκθεση σ’ ένα Μουσείο στο Λονδίνο. Τα ίδια βλέμματα, η ίδια γαλήνη, η ίδια αμεσότητα. Όταν τον ρώτησα εάν γνώριζε το έργο του Paul Strand και μου απάντησε αρνητικά, σκεφτικά πως θα πρέπει να υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο μπορεί να αποσπάσει κανείς αυτήν την ταυτότητα στις εκφράσεις των προσώπων που φωτογραφίζει. Δεν ξέρω εάν ήταν εκείνη τη στιγμή, ή κάποια άλλη μέρα αργότερα, που συνειδητοποίησα πως αυτό που μου θύμισε τις φωτογραφίες του Strand δεν είχε να κάνει με τη φόρμα τους, δηλαδή τη θέση που κατέχουν τα πρόσωπα μέσα στο κάδρο και τον τρόπο με τον οποίο αυτά υποστηρίζονται από τους ασπρόμαυρους σχηματισμούς του φόντου, αλλά με το ότι οι φωτογραφίες αυτές είχαν κοινή καταγωγή. Η προσέγγιση των ανθρώπων ήταν ίδια: και οι δυο είχαν σταθεί μπροστά σε πρόσωπα που τους συγκινούσαν, και τους ζήτησαν να φωτογραφηθούν, δεν ‘πήραν’ την εικόνα τους. Η ανθρώπινη επαφή, ο σεβασμός και η εκτίμηση αντικατοπτρίζονται στις φωτογραφίες, αποτυπώνονται στην φωτογραφική ύλη, μεταμορφώνονται, τελικά, σε ‘εικόνες’. Γιατί οι φωτογραφίες αυτές έχουν πράγματι, κάτι θρησκευτικό εκφράζουν μια πίστη για την ανθρώπινη ύπαρξη.

Αυτή είναι μια από τις ιδιαιτερότητας της καθαρής - straight - φωτογραφίας. Το προσωπικό ύφος, δεν περιέχεται σε κάποια συγκεκριμένα μορφολογικά στοιχεία της απεικόνισης, όπως συμβαίνει στη ζωγραφική για παράδειγμα, αλλά παρουσιάζει μέσα από την προσέγγιση, τη θέση δηλαδή που θα πάρει ο φωτογράφος απέναντι στις καταστάσεις, τα πρόσωπα ή τα γεγονότα.

Μου έκανε εντύπωση πως ο Γιώργος Δεπόλλας δεν χρησιμοποιούσε το φολκλόρ, δεν στόλιζε τις εικόνες του με γραφικότητες, κάτι που ήταν μέχρι τότε συνυφασμένο με τις φωτογραφικές εικόνες της ελληνικής υπαίθρου. Στις φωτογραφίες - πορτρέτα - ανώνυμων ανθρώπων που είχα δει μέχρι τότε, η ματιά των φωτογραφιζομένων σπάνια ήταν στραμμένη στο φακό. Φαίνεται, μ’ αυτόν τον τρόπο, οι φωτογράφοι ήθελαν να εξαφανίσουν την παρουσία τους από τη σκηνή την οποία φωτογράφιζαν. Φωτογράφιζαν τους ανθρώπους όταν αυτοί κοίταζαν κάπου αλλού γιατί ήθελαν να αποδώσουν με τις εικόνες τους μιαν εντύπωση φυσικότητας, επιβεβαιώνοντας μ’ αυτό το τρόπο την απλοϊκή και ευρύτατα διαδεδομένη αντίληψη, σύμφωνα με την οποία η φωτογραφική εικόνα είναι ένας αντικατοπτρισμός της πραγματικότητας.

Οι άνθρωποι που έβλεπα στις φωτογραφίες του Γιώργου ήταν περήφανοι, γεμάτοι ζωή, δέχονταν το γεγονός της φωτογράφησης τους με μια αφοπλιστική απλότητα σαν αυτή που εκφράζεται στο παρακάτω γράμμα που υπαγόρευσε και του έστειλε ένας βοσκός:

“Ευχαριστούμε θερμώς το φωτογράφο κ. Γιώργο Δεπόλλα για τις ωραίες φωτογραφίες που μου βγάλατε δίπλα στο κοπάδι μου. Στα εξηνταπέντε χρόνια που είμαι βοσκός δεν είχα βγάλει ποτέ φωτογραφίες. Θα χαρώ ιδιαιτέρως να σας ξαναδώ. Εσείς ξέρετε που θα με βρείτε. Στη στροφή, φυσικά την άνοιξη.”

ΚΩΣΤΗΣ ΑΝΤΩΝΙΑΔΗΣ

Αυτή η σελίδα χρησιμοποιεί cookies για να διαχειριστεί τα στοιχεία χρήσης, στατιστικά πλοήγησης και άλλες λειτουργίες. Επισκεπτόμενοι τη σελίδα μας συμφωνείτε οτι μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε cookies.

OK